Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση συναντάται πλέον σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης αφού σύμφωνα με μελέτες ενασχόληση με το περιβάλλον ασκεί μια ιδιαίτερα θετική επίδραση στον ψυχισμό των ατόμων. Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και συγκεκριμένα το εργαστήριο κηπουρικής μπορεί να παίξει διπλό ρόλο, να ευαισθητοποιήσει και να εκπαιδεύσει τα παιδιά για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και να γίνει το μέσο για την εκπαίδευσή και άσκησή τους.
Οφέλη κηπουρικής
Α. Κινητικό Επίπεδο
Η ικανότητα του παιδιού να γράφει είναι εφαρμογή εσωτερικευμένης γνώσης και ο οπτικοκινητικός συντονισμός είναι δραστηριότητες γραφικής σκέψης που εκδηλώνονται στη ζωγραφική, το κόψιμο, το ράψιμο, το σκάλισμα, τη γλυπτική κ.ά. (Furth και Wachs, 1975). Οι δραστηριότητες της κηπουρικής βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν κινητικές δεξιότητες και συγκεκριμένα βοηθούν την/τον:
Αδρή κινητικότητα: τα παιδιά σκάβουν, σκαλίζουν, μεταφέρουν, σπρώχνουν καρότσια, συλλέγουν και πετούν χόρτα, ποτίζουν, κινούνται συνειδητά στο χώρο. Τα υπερκινητικά παιδιά βρίσκουν τρόπους να διοχετεύσουν σε συγκεκριμένες δραστηριότητες την άσκοπη, αδιάκοπη και ασυντόνιστη κινητικότητά τους.
Λεπτή κινητικότητα: τα παιδιά φορούν γάντια, κόβουν με ψαλίδι ή κλαδευτήρι τα ξερά άνθη, ξεβοτανίζουν, εκτελούν χειροτεχνίες με ερεθίσματα από το πρόγραμμα. Επίσης:
Αυτοεξυπηρέτηση: φροντίζουν τα ρούχα τους, προνοούν, τηρούν κανόνες ατομικής υγιεινής, καθαρίζουν αντικείμενα που χρησιμοποίησαν κ.α.
Προσανατολισμός στο χώρο: σκαλίζουν γύρω από το φυτό, ακολουθούν ευθεία στο πότισμα, φυτεύουν δίπλα, εκτελούν εντολές: βάλτο δεξιά/αριστερά πήγαινέ το πίσω από…κλπ.
Προσανατολισμός στο χρόνο (εναλλαγή εποχών και δραστηριότητες σε κάθε μια, ποτίζουμε συχνότερα στη ζέστη, πιο αραιά όταν βρέχει κ.ά.)
Β. Γνωστικό Επίπεδο: μέσω των δραστηριοτήτων του προγράμματος τα παιδιά βοηθούνται να αναπτύξουν τις μνημονικές τους λειτουργίες, να συγκεντρώσουν την προσοχή τους σε ό,τι κάνουν, να ανακαλύπτουν τις σχέσεις ανάμεσα στα γεγονότα, να κατανοούν το περιβάλλον τους.
Ανάπτυξη οπτικής μνήμης: αναπαράγουν τα ονόματα φυτών, λουλουδιών, εργαλείων που χρησιμοποίησαν κ. ά.
Ανάπτυξη ακουστικής μνήμης: ενθαρρύνονται να θυμηθούν και να επαναλάβουν ονόματα νέων εργαλείων, επαγγελμάτων, φυτών κ. ά. που γνώρισαν.
Λειτουργική – πρακτική μνήμη: πολυαισθητηριακή αναγνώριση αντικειμένων που σχετίζονται με το πρόγραμμα. Περιγραφή των δραστηριοτήτων μέσα από φωτογραφίες- εικόνες. Γνώση εννοιών: υψηλό- κοντό δέντρο, μεγάλος- μικρός θάμνος, ψηλά- χαμηλά χόρτα, βαριά- ελαφριά γλάστρα, χοντρός- λεπτός κορμός. Αντίληψη – Συγκέντρωση προσοχής: αντιλαμβάνονται τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των αντικειμένων που βλέπουν: τα πλατάνια είναι ψηλά, οι φλαμουριές μοιάζουν με στρόγγυλο, τα κυπαρίσσια με τρίγωνο κλπ. Συγκεντρώnουν την προσοχή τους στις δραστηριότητες που εκτελούν όπως πότισμα, εντοπισμός αγριόχορτων, απομάκρυνση της πέτρας κ.ά.
Λογικομαθηματική σκέψη: ταξινομούν άνθη – φύλλα με κριτήριο το χρώμα, το μέγεθος, το σχήμα των φύλλων. Τα διατάσσουν από το μικρότερο στο μεγαλύτερο. Κάνουν αντιστοιχίσεις: εποχής – μηνών, μηνών – φρούτων, μηνών λουλουδιών, εποχών, γεγονότων. Συλλογισμούς: λογική σειρά εικόνων με γνωστά γεγονότα: σπορά- νέο φυτό- άνθος, εναλλαγή εποχών κλπ.
Συναισθηματικό Επίπεδο: η θεραπευτική κηπουρική δίνει κίνητρα στα παιδιά να εμπλακούν σε δραστηριότητες και να αναπτύξουν:
I) το αυτοσυναίσθημα: αναγνωρίζουν τις δυσκολίες τους- δέχονται βοήθεια- αποδέχονται την αποτυχία – χαίρονται με τις επιτυχίες. Μαθαίνουν μέσα από τις διαδικασίες να εκτιμούν τον εαυτό τους και τους άλλους.
II) Ενδιαφέρον για μάθηση: επισκέψεις σε εκθεσιακούς χώρους λουλουδιών, κέντρων κηποτεχνικής, φυτώριων, υπηρεσίες Δήμου- Δασαρχείου, γκαλερί ζωγράφου κ.ά.
III) Συνεργασία με τους άλλους: τα παιδιά συνεργάζονται μεταξύ τους, με επαγγελματίες, με παιδιά άλλων ομάδων, αναπτύσσουν και διατηρούν φιλίες.